Porcelaine Royale - Serviesgoed met Inhoud


J.C. HERMAN Ceramics maakt pottenbakkers-serviesgoed van witte ‘Porcelaine Royale’-klei.
De pottenbakker/eigenaar, Herman Verhagen, heeft in 2018 porselein leren draaien van meester Hu Shifu Xiao in het Chinese Jingdezhen, de stad waar deze unieke kleisoort is uitgevonden.
Een missionaris schreef in 1712 vanuit precies die stad het tot dan toe geheimgehouden recept op in een brief en stuurde die naar Europa.

Elk onderdeel van het serviesgoed Porcelaine Royale heeft een uniek handgeschilderd nummer onderop, dat verwijst naar een op onze website gepubliceerde zin uit deze Brieven van Pater d’Entrecolles. Telkens als er een nieuw item uit de oven komt, verschijnt er online een nieuwe zin, met het volgnummer van dat item. Tevens toont het een foto van dat specifieke item en de productiedatum.

Op deze wijze:
•    is elk item –kopje, schotel, etc.– onderdeel van een ‘familie’; niet alleen omdat elk onderdeel met de hand is gemaakt (en dus wel gelijkvormig maar nooit exact hetzelfde is), maar ook omdat het middels de nummering naar een verbindende tekst verwijst
•    onstaat er een schakel tussen de klassieke (fysieke) productie en hedendaagse (virtuele) technologie; er vormt zich zowel in de reële als de virtuele wereld een verhaal en een archief
•    is gaandeweg te lezen hoe het recept van de Chinese porseleinklei naar Europa kwam; de brief vult zich aan naarmate er meer items geproduceerd worden.

De bewuste missionaris, François Xavier d’Entrecolles, was eigenlijk twee jaar te laat met het verklappen van het (semi-)geheime recept.
Mede door de beperking van de handel in porselein met het zich (tegen missionarissen!) isolerende Japan, verlangde het 17e eeuwse Europa in toenemende mate naar een eigen porseleinproductie. De Dresdner August de Sterke deed dat door flink te investeren in (al)chemici, om het recept van deze witte klei te achterhalen, waarin dhr. Böttger in 1710 in Meissen (DE) slaagde.
Desondanks droeg de brief van de Pater d’Entrecolles sterk bij aan de lancering van de Europese porseleinproductie, zeker die in Frankrijk (vnl. Sèvres).
Het is in elk geval het eerste document dat het originele Chinese porselein-recept naar Europa bracht.

pagina 1 van de brief

jingdezhen nu

enkele items uit de ‘porcelaine royale’ serie

Interessant voor onze generatie is dat bovengenoemd Jingdezhen, vanaf de 6e eeuw de bakermat van het porselein, sinds de jaren 1980 qua productie erg in verval is geraakt. Waar men voorheen de hele wereld van porselein voorzag -eerst in kwaliteit, later in kwantiteit-, nam sindsdien door toenemend globalisme de concurrentie toe en veel fabrieken gaven de geest. Op het moment is de stad bezig zich om te vormen tot een soort ‘hub’ voor keramiek, om Westerse en Oosterse innovatieve technieken, maar vooral idem ditto ontwerpers te verbinden.
Leegstaande fabrieken worden omgebouwd tot ‘residencies’, waar –voornamelijk Westerse– kunstenaars ontwerpen kunnen (laten) uitvoeren, (geholpen) door uitmuntende technici. Maar de onderliggende financiële nood toont zich bijvoorbeeld in de schijnbaar kritiekloze kennisoverdracht: waar het porseleinrecept voorheen zo angstvallig werd beschermd, kan men heden ten dage de kneepjes van het vak leren voor ongeveer 5 euro per uur. Onze pottenbakker kreeg er zodoende binnen een maand meer dan 1500 jaar aan ervaring overgedragen. Een deel ervan althans.

Het ontwerp van deze nieuwe serviesgoed-collectie is gebaseerd op ‘hotelporselein’, een generiek industrieel ontwerp dat machinaal vervaardigd wordt voor de horeca. Het is dik en daarom extra sterk en bovendien stapelbaar. Porcelaine Royale is veel dunner (en daardoor translucent), handgemaakt en gedraagt zich aan elke tafel zowel naturel als elegant.